«شو چله» شب‌نشینی هزارساله/ شیرینی و آجیل مخصوص لرستان چیست؟
تاریخ انتشار: ۳۰ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۶۷۱۳۴۱
خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: شب یلدا یا جشن اول زمستان در هر منطقه‌ای به اسم خاصی معروف است و یلدا بیش از هزار سال قدمت دارد و از کهن‌ترین آئین‌های فرهنگ ایران‌زمین به حساب می‌آید که در فرهنگ‌های مختلف گرامی داشته می‌شود.
یلدا به لحاظ پیشینه تاریخی و فرهنگی هم‌سنگ نوروز است و مردمی‌ترین جشن همگانی فرهنگ ایرانی محسوب می‌شود و تنها جشن ایرانی است که فقط شب‌ها برگزار می‌شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در همین راستا با ناهید رشیدی‌مفرد کارشناس‌ارشد مردم‌شناسی و پژوهشگر فرهنگ عامه گفت‌وگویی داشتیم که می‌خوانید.
شب یلدا در لرستان با چه اسامی نامیده می‌شود؟
شب یلدا در استان لرستان بیشتر با نام «شو چله»، توک چله (اول چله) و «اول قاره» نام برده می‌شود و در برخی مناطق به نام ۹۰ نوروز نیز مشهور است، یعنی تا نوروز ۹۰ روز باقی‌مانده است.
این جشن باستانی هنوز از مرکز دایره فرهنگی مردم خارج نشده و وجه تسمیه «شو چله» یا همان اول چله آغاز و شروع چله بزرگ است، زیرا در باور مردم لرستان، زمستان دارای دو بخش است، چله بزرگ و چله کوچک که چله بزرگ از اول زمستان تا چهل روز یعنی تا دهم بهمن‌ماه ادامه دارد و چله کوچک در ادامه چله بزرگ به مدت ۲۰ روز ادامه دارد، از این رو علت نام‌گذاری شب یلدا در لرستان به شو چله به دلیل اشاره به وجود دو چله بزرگ و کوچک در فصل زمستان است.
شام شب چله در لرستان چیست؟
لرستانی‌ها شب چله را طولانی‌ترین شب سال می‌دانند و در این شب جشن می‌گیرند و مقدمات پذیرایی در این شب را از چند روز قبل فراهم می‌کنند، به ویژه در ایلات عشایر بنابر وسع مالی خود گوسفند، بوقلمون و خروس را از چند ماه قبل پرورش می‌دهند و در شب یلدا این دام یا طیور مورد نظر را ذبح کرده و گوشت آن را به‌صورت کباب یا پخته سرو می‌کردند. همچنین مردم لرستان عقیده داشتند که حتماً باید در این شب اجاق روشن باشد و برای شام خون دام یا طیوری را بریزند و شام گرم و مطبوعی از گوشت طبخ کنند.
آیا مردم لرستان آجیل مخصوصی دارند؟
مهم‌ترین تنقلات لرستان که در شب یلدا همراه با آجیل استفاده می‌شود، گندم‌شیر است و روش تهیه آن بدین صورت است که گندم را مدتی در شیر می‌خیسانند و سپس با نمک و زردچوبه روی تابه و اجاقی مخصوص یا همان ساج حرارت می‌دهند و همراه با پسته وحشی که از کوه‌های زاگرس برداشت می‌شود و کنجد و شاهدانه، بو داده و مخلوط می‌کنند و به عنوان تنقلات شب چله مصرف می‌کنند.
آیا شیرینی مخصوصی هم در شب یلدا پخته می‌شود؟
بله. شیرینی محلی لرستان یا همان «برساق» به عنوان شیرینی مخصوص شب یلدا و عید نوروز تهیه می‌شود و زنان لرستانی خودشان این شیرینی را می‌پزند که از ترکیب شیر و شکر و آرد تهیه و در روغن حیوانی سرخ می‌شود که یک شیرینی بسیار لذیذ و خوشمزه پخته می‌شود.
مردم لرستان علاوه بر آجیل و شیرینی چه مواد خوراکی دیگری در شب چله سرو می‌کنند؟
در گذشته خوراکی‌های متعددی در شب چله مورد استفاده اهالی لرستان قرار می‌گرفت و علاوه بر طبخ شام مخصوص و آجیل و تنقلات، میوه‌هایی مانند انار و هندوانه نیز استفاده می‌شد. همچنین در شهرستان دورود اهالی خانه اجاق منزل را از صبح روشن می‌کردند و معتقد بودند در شب یلدا نباید اجاق‌ها خاموش باشد و با فرا رسیدن شب پس از صرف شام، یک کدو حلوایی بزرگ را در تنور می‌گذاشتند و مصرف می‌کردند.
دلیل اهمیت انار و هندوانه در شب یلدا چیست؟
از آنجایی که شب یلدا را شب زایش ایزد مهر یا خورشید دانسته‌اند که نور و تاریکی در این شب به مبارزه می‌پردازند و در نهایت نور پیروز می‌شود، رنگ قرمز این میوه‌ها نشان از نور خورشید است، از طرفی مردم لرستان معتقدند هر کس در شب یلدا هندوانه میل کند با خوردن این میوه سرمای زمستان را کمتر می‌کند و در فصل تابستان گرما و عطش کمتری خواهد داشت.
با توجه به اینکه در شب یلدا اکثر مردم ایران فال حافظ می‌گیرند، آیا در لرستان هم صدق می‌کند؟
بله تفال حافظ در شب یلدا مانند سایر استان‌ها در لرستان نیز مرسوم است، علاوه بر فال حافظ با فال بومی این استان یا همان «چهل‌سرود» هم که آداب مخصوصی دارد و شامل اشعاری با زبان لکی است، تفال می‌زنند.
دلیل تفال زدن در شب چله چیست؟
شب چله طولانی‌ترین شب سال است و در این شب بزرگ‌ترها و کوچک‌ترهای خانواده دور هم جمع می‌شوند و با تفال و شب‌نشینی و سرگرمی تا پاسی از شب بیدار می‌مانند که تفال زدن در این شب از دو جهت دارای اهمیت است؛ اول اینکه جنبه سرگرمی دارد و تفال به فال چهل‌سرود نشأت گرفته از حس کنجکاوی افراد و پیش‌بینی و آینده‌نگری است و دلیل دوم تفال با چهل‌سرود هم که در نقاط شمال و غرب لرستان بیشتر کاربرد داشته، مربوط به جنبه سرگرمی و تفنن آن است.
سرگرمی‌های مختص شب یلدا در لرستان شامل چه مواردی است؟
در بین مردم لر شب یلدا بزرگ‌ترهای خانواده حکایت و داستان‌هایی از گذشته تعریف می‌کنند، ناگفته نماند مشهورترین افسانه شب یلدا در لرستان افسانه «امیل و ممیل» یا همان چله بزرگ و کوچک است. علاوه بر این در شب یلدا شاهنامه‌خوانی نیز در لرستان مرسوم بوده که با شور و شعف حماسی خاصی در جمع جوانان و بزرگ‌ترها روایت می‌شود. همچنین برخی بازی‌ها و ورزش‌های بومی‌محلی نیز مانند کشتی و مچ‌اندازی در جمع صمیمی و خانوادگی شب یلدا فضای خوب و خوشی را برای خانواده‌های لرستانی رقم می‌زند.
کد خبر 5661943منبع: مهر
کلیدواژه: شب یلدا اداره کل میراث فرهنگی لرستان خرم آباد آجیل و خشکبار بوشهر شب یلدا کرمانشاه اردبیل آلودگی هوا گرگان شهید گمنام تبریز روایت حبیب بجنورد خرم آباد هفته پژوهش خبرگزاری مهر قاسم سلیمانی شب یلدا در لرستان مردم لرستان شب یلدا چله بزرگ شو چله شب چله
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۶۷۱۳۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رولت یخچالی یک شیرینی فوری بدون نیاز به فر
رولت یخچالی یکی از انواع شیرینی های خوشمزه خامه ای است که برای تهیه آن نیازی به استفاده از فر نیست.در این مطلب از پارس نیوز با طرز تهیه رولت یخچالی آشنا خواهید شد.
| مواد لازم رولت یخچالی | |
| بیسکوییت پتی بور | ۴۰۰ گرم |
| خامه صبحانه | ۲۰۰ گرم |
| شیر | ½ پیمانه |
| پودر کاکائو | ۱ قاشق غذاخوری |
| شکلات سکه ای | ۱۶۰ گرم |
| مواد فیلینگ رولت | |
| پودر نارگیل | ۱ پیمانه |
| خامه صبحانه | ۲۰۰ گرم |
| پودر قند | ۲ قاشق غذاخوری |
همچنین در پارس نیوز بخوانید : طرز تهیه کیک بستنی به روش مجلسی و طعمی بی نظیر
برای تهیه رولت یخچالی خوشمزه و ساده ابتدا مواد فیلینگ را آماده می کنیم. درون یک کاسه مناسب پودر نارگیل را به همراه پودر قند و خامه صبحانه اضافه می کنیم، سپس با قاشق خوب مخلوط می کنیم تا حالت خمیری منسجم پیدا کند.
مرحله دومحالا بیسکویت پتی بور را خرد می کنیم و درون غذاساز می ریزیم و میکس می کنیم تا بیسکویت ها کاملا پودر شوند، سپس درون یک کاسه مناسب می ریزیم. در ادامه درون یک قابلمه مناسب شیر را به همراه خامه صبحانه اضافه می کنیم.
مرحله سومدر این مرحله پودر کاکائو را به مخلوط شیر و خامه اضافه می کنیم، سپس روی حرارت ملایم قرار می دهیم و مدام مخلوط می کنیم تا خامه درون شیر حل شود. در ادامه زمانی که خامه و پودر کاکائو کاملا حل شدند، شکلات سکه ای را اضافه می کنیم.
مرحله چهارمحالا مجددا مخلوط شیر را هم می زنیم تا شکلات درون آن کاملا حل شود. توجه داشته باشید مخلوط شیر و خامه به هیچ عنوان نباید جوش بیاید. در ادامه سس شکلات به دست آمده را به صورت داغ درون بیسکویت پودر شده می ریزیم.
مرحله پنجمدر این مرحله ابتدا با کمک قاشق مخلوط بیسکویت پودر شده را هم می زنیم، سپس با دست خوب ورز می دهیم تا خمیری لطیف که روی سطح آن ترک وجود نداشته باشد درست شود. دقت کنید اگر روی سطح خمیر ترک وجود داشت ۲ قاشق غذاخوری آب اضافه کنید.
حالا مجددا ورز بدهید تا خمیری لطیف و یک دست درست شود. در ادامه روی سطح کار را با کیسه فریزر می پوشانیم، سپس خمیر را روی آن قرار می دهیم و روی خمیر مجددا کیسه فریزر قرار می دهیم، سپس با وردنه خمیر را به قطر ۷ میلی متر باز می کنیم.
مرحله هفتمدر این مرحله اطراف خمیر را کاملا صاف می کنیم، سپس کیسه فریزر را از روی خمیر به آرامی برمی داریم. در ادامه مواد فیلینگ را به آرامی با قاشق روی خمیر می مالیم تا به همه قسمت های خمیر برسد و در آخر با پالت آن را کاملا صاف می کنیم.
مرحله هشتمحالا با کمک کیسه فریزر زیر خمیر آن را رول می کنیم، سپس با کیسه فریزر آن را می پوشانیم. در ادامه اطراف کیسه فریزر را محکم می بندیم تا از نفوذ هوا درون آن جلوگیری کنیم. در ادامه رولت را به مدت ۳ تا ۴ ساعت درون یخچال قرار می دهیم.
مرحله نهمدر نهایت پس از گذشت ۴ ساعت رولت را از یخچال خارج می کنیم، سپس درون ظرف مورد نظرمان قرار می دهیم و به اندازه دلخواه برش می زنیم. در آخر می توانید روی رولت را با مقداری پودر پسته یا پودر قند تزئین کنید. نوش جان.
| مواد لازم | میزان لازم |
| بیسکوییت پتی بور شکلاتی | 2 بسته |
| شیر | 1/3 پیمانه |
| خامه صبحانه | یک پاکت |
| موز رسیده | 1 عدد |
| گردو | 2 قاشق غذاخوری |
| پودر قند | 2 قاشق غذاخوری |
| کره | 30 گرم |
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است